طراحی فرش ماشینی
- 1397/08/20
- دسته: فرش دست بافت
- 0 دیدگاه
اگر به منابع موجود در اینترنت مراجعه شود درباره تاریخچه فرش ماشینی در ایران مطالب فراوان است اما درمورد سابقه طراحی فرش ماشینی دریغ از یک مطلب .انگار از همان روز اول طراح فرش ماشینی نادیده گرفته شده است. عادتی که تا به امروز هم دربین تولید کننده گان فرش ماشینی وجود داد .فرش ماشینین گونه ای مصنوعی از قالی است که بر خلاف قالی دستباف،توسط ماشین بافته میشود. 
چه اشتباه بزرگی در این تعریف وجود دارد که از روز اول به عمد یا غیر عمد این محصول را قالی نامیده اند. اگر از روز اول طرح هایی که روی این فرش ها قرار میگرفت طرح های مدرن و اروپایی بود آیا باز هم در خانه های ایرانی به شدت مورد استقبال قرار میگرفت؟ محصولی با نام قالی و استفاده از طرح های قالی دستباف ایرانی برای این پدیده نوین نتیجه کاملا معلوم است.ایا میدانید این محصول اصلا قرار نبود در بازار ایران فروش داشته باشد و فقط جهت صادرات تولید شد.اما چنان باور کردیم که این محصول قالی است که تا به امروز همه ان را با قالی دستباف مقایسه کردیم . و شدت و ضعف فرش ماشینی را با با فرش دستباف به رخ هم کشیدیم.حتی تمام دلسوزان صنعت فرش هم انرا به عنوان قالی پذیرفتند. من و شما هم آن را قالی میدانیم و به قدری انرا باور داریم که گاهی بهتر از قالی دستباف میپسندیم .آیا دلیلش این نیست که گاهی طرح های فرش ماشینی از فرشهای دستباف هم زیباتر و دلنشین تر است.
سابقه طراحی فرش ماشینی در ایران
اولین طراحان این صنعت همان طراحان فرش دستباف بودند . 
و اولین طرح های فرش ماشینین همان طرح های فرش دست باف که به راحتی برای بافت در دستگاه فرش ماشینی تنظیم شدند. یکی دو طرح لچک ترنج کاشان و نقشه شیخ صفی و...عادتی که به دفعات در طول این سالها تکرار شد.یعنی طرح های زیبای فرش دستباف را در فرش ماشینی میبینیم . امروزه به خوب یا بد این کار کاری نداریم چون بیش از 40 سال است این کار انجام شده است و کسی به ان معترض نبوده است .در طول این سالها با بیشرفت دستگاه های بافت فرش ماشینی طراحی فرش ماشینی سیر تحول چشمگیری داشته استو شاید بتوان گفت ماهی فرش دستباف از فرش ماشینی گرته برداری کرده است .علت را میتوان در چند زمینه برسی کرد .
اولا در دنیای فرش ماشینی علاوه بر طراحان سنتی کار که دانش اموخته رشه طراحی فرش هستند و با مبانی نظری و عملی طراحی فرش ایرانی اشنا ،گرافیستها هم فعال هستند.
دوما اگر یک طراح در دنیای دستباف کمتر جرات
ریسک و تولید یک طرح جدید و متفاوت را دارد که دلیل ان ریسک بالا و هزینه تولید بالا و زمان بافت طولانی فرش جدید است . در فرش ماشینی طرح به سرعت و با هزینه کمتری بافته میشود و اگر مشکلی در طراحی داشت به راحتی قابل تغییر است .
سوما وجود نرم افزارهای متعدد طراحی که خود این نرم افزارهای کامپیوتریامکان خلق اثار جدیدی را برای یک طراح فراهم میکند.
چهارما افزایش روز افزون طراحان جوان و جویای کار که میل به طراحی در شاخه فرش ماشینی را دارند به دلیل درامد بیشر که در این صنعت وجود دارد.امروزه تعداد طراحانی که در صنعت فرش ماشینی فعالیت دارند و نقشه فرش طراحی و تنطیم میکنند فراتر از تصور است .و به درستی امار درستی از تعداد طراحان فرش ماشینی در دسترس نیست و علاوه بر دفاتر موجود در کاشان در بسیاری از شهرهای ایران مثل مشهد ، تهران ، شیراز و اصفهان نیز هستند.
بزرگترین آفت طراحی فرش ماشینی
جواب اکثر طراحان فرش ماشینی کپی کاری طرح 
های فرش ماشینی خواهد بودو کاملا درست است.آفتی که به جان تمام صنایع کشور افتاده من جمله عدم توجه به قانون کپی رایتدر کشور . در 1 سال گذشته تلاشهای زیادی برای ثبت کردن نقشه توسط طراحان فرش ماشینی صورت گرفته است که البته خود ثبت نقشه در کشور هم در بعضی مواقع تعجب همگان را موجب شده است .به عنوان مثال ثبت طرح های طراحان فرش دستباف در فرش ماشینی و یا طرح هایی که به شدت شبیه به هم هستندو یا طرح هایی که از قطعات طرح های دیگر اشخاص در ان استفاده شده . در اینجا بحث اورجینال بودن طرح زیر سوال میرود که مباحث جدیدی شروع میشودو احتیاج به یک سلسله مرتب اداری و کارشناسی خواهد داشت .اما با توجه به همه مشکلات این یک حرکت مثبت و رو به جلوست.
مهمترین آفت طراحی فرش یا یک اثر هنری کپی از خود میباشد که این امر باعث شده بسیاری از طرح های فرش ماشینی شبیه به هم باشندکپی از خود سبک شخصی یک هنرمند نیست دقیقا کپی کاری است . یعنی طراح وقتی اثری را خلق میکند یعنی قطعه ای از اثر قبلی خود را در اثر جدید تکرار میکند .شبیه انرا نه ،دقیقا همان را .در طراحی فرش ماشینی به دلیل انکه تعئائ ماشینهای وارداتی در سالهای گذشته به شدت رو به افزایش بوده توان خروجی دفاتر طراحی فرش متناسب با این تعداد ماشین نبوده است و فرصت خلق آثار جدید را محدود کرده است .در نتیجه برخی از طراحان شاید مجبور به این کار بوده اند.وقتی گروه های طراحی چنین کاری را انجام میدهندو کپی کارها هم از گلها ،حاشیه ها ،اسلیمی ها کتیبه ها ی طراحی شده دیگر طراحان استفاده میکنند آیا تشخیص سره از ناصره کار ساده ایست؟
